Sommige baby’s hebben bij de geboorte een zeer kort tongriempje. Dit kan effectief drinken aan de borst (of aan de fles) ernstig belemmeren. Op latere leeftijd kan het tot moeilijkheden leiden bij het bespelen van blaasinstrumenten, het likken van eenijsje en tongzoenen. Volgens sommigen geeft het ook verstoring van de spraakontwikkeling en leidt het tot slaapapneu op latere leeftijd.
Problemen met de borstvoeding?
Raadpleeg je lactatiekundige en zoek bij Tongriempje knippen in Nederland? of bij Tongriempje knippen in België? een deskundige die snel kan knippen.
Mogelijke symptomen van te korte tongriem of volledig gefixeerde tong
- pijnlijke tepels/tepelkloven
- problemen bij het aanleggen
- onrust bij de baby
- gewichtsafname of onvoldoende groei
Mogelijke gevolgen
- stuwing
- mastitis, abces
- veelvuldige en langdurige voedingen
- slecht groeien
- te weinig melk
- vermoeidheid en frustratie bij moeder en kind
Verloskundige en lactatiekundige
Dat alles draagt het risico van vroegtijdig afbouwen van de borstvoeding in zich. Het is belangrijk om zeker te weten dat er sprake is van een te korte tongriem. Tijdens de controles in het kraambed kan de verloskundige deze diagnose stellen.
Een lactatiekundige is de aangewezen zorgverlener om goed in te schatten in hoeverre het te korte tongriempje de oorzaak is van eventuele borstvoedingsproblemen, of in welke mate er andere factoren, zoals bijvoorbeeld een verkeerde aanlegtechniek, een rol spelen. De lactatiekundige kan diverse opties met je bespreken en je begeleiden bij het uitproberen van mogelijke oplossingen. Zo kan het drinken misschien worden verbeterd zonder medische ingreep.
Het is daarom zinvol dat, vóórdat wordt besloten tot het knippen van de tongriem (frenotomie), de moeder en/of haar begeleidend zorgverlener eerst contact opneemt met een lactatiekundige.
Als eenmaal is vastgesteld dat het te korte tongriempje het effectieve drinken aan de borst belemmert, dan kan dit probleem door een eenvoudige ingreep snel opgelost worden. Hoe sneller er na de diagnosestelling wordt geknipt/gekliefd, hoe beter.
In Nederland is de frenotomie als maatregel ter bevordering van de borstvoeding nog niet algemeen aanvaard. Er zijn echter zorgverleners die wel ervaring hebben met het knippen of klieven van een te korte tongriem en die bereid zijn hun kennis en ervaring in te zetten als het nodig is. Zie hiervoor de lijst met deskundigen.
Waar vind ik een deskundige die snel kan knippen?
Via een van deze lijsten vind je snel een deskundige.
Ouders van een kind met ankyloglossia en borstvoedingsproblemen als gevolg daarvan kunnen met hen contact (laten) opnemen.
De zorgverleners op beide lijsten hebben toestemming voor publicatie van hun gegevens verleend. Zij hebben ook aangegeven over voldoende kennis en ervaring te beschikken om een te korte tongriem te kunnen knippen/klieven. Zij zijn uiteraard zelf medisch verantwoordelijk voor de ingreep. Het Kenniscentrum Borstvoeding kan hier voor geen verantwoording nemen.
In sommige gevallen is de tongriem dik en vlezig. Dan is een frenotomie niet voldoende en moet er een grotere ingreep plaatsvinden (frenectomie) of met behulp van Z-plastiek. Dit gaat onder narcose. Er moet dan ook worden gehecht. De arts verwijst hiervoor door naar een kno-arts, kaakchirurg of (kinder)chirurg.
Te kort is niet altijd te kort
Er zijn gradaties van te korte tongriempjes. Beetje kort, kort en heel kort. Vliezig, beetje stug en heel stug. Tot aan de punt van de tong of niet. Sommige kinderen/moeders hebben helemaal geen last van een tongriempje dat kort is. Het kan zijn dat het vliesje zo dun is dat het inderdaad makkelijk oprekt als er meer kracht achter zit. Dus als de baby dan een weekje of anderhalf verder is kan hij misschien wél goed drinken. De tussenliggende periode moet je dan wel goed kolven om de productie op gang te krijgen en te houden. Bij andere, echt te korte, en stevige tongriempjes is dat geen optie omdat ze te kort of te stug zijn.
Ultrasound opnamen illustreren het probleem van een te kort tongriempje
Uit de studie Frenulotomy for breastfeeding infants with ankyloglossia: effect on milk removal and sucking mechanism as imaged by ultrasound laten we hier vijf foto’s zien, waarvan vier ultrasound opnamen.
Foto 1: Schematic diagram of the submental sagittal view of infant oral cavity with the tongue up in apposition with the palate. Measurements are made from the tip of the nipple to the NHSPJD. The distortion of the nipple is calculated by dividing nipple diameter at the tip of the nipple (dotted line) by nipple diameter at the base of the nipple (solid line) multiplied by 100.
Foto 2a: Ultrasound image of the oral cavity of a breastfeeding infant with ankyloglossia prefrenulotomy. The tongue is up in contact with the palate. The hard palate (HP), soft palate (SP), and HSPJ are marked.
Foto 2b: Note the compression of the base of the nipple (outlined in white). Compression of the nipple is caused by upward movement of the distal portion of the tongue (outlined in black).
Foto 3a: Ultrasound image of an infant with ankyloglossia prefrenulotomy. The base of the nipple is compressed.
Foto 3b: Postfrenulotomy, the base of the nipple is compressed to a lesser degree compared with prefrenulotomy.
Foto 4a: Ultrasound image of the oral cavity of a breastfeeding infant with ankyloglossia prefrenulotomy. The tongue is up in contact with the palate. The hard palate (HP), soft palate (SP), and HSPJ are marked.
Foto 4b: Note the compression of the tip of the nipple (outlined in white). The tongue appears ‘humped’ distal to the nipple (outlined in black).
Foto 5a: Ultrasound image of an infant with ankyloglossia prefrenulotomy. The tip of the nipple is compressed.
Foto 5b: Postfrenulotomy the tip of the nipple is compressed to a lesser degree compared with prefrenulotomy.
Frenulotomie is het klieven of laseren van een tongriem of lipbandje. Na de behandeling is enige nazorg van belang om de kansen op succesvolle afloop te vergroten. Er zijn drie documenten met instructies, die niet veel van elkaar verschillen. De stijl van is wat verschillend, dus de een spreekt je mogelijk beter aan dan de ander. Tip: geef het formulier aan je behandelaar of je lactatiekundige. En bekijk ook de filmpjes!
Lees ook
- Knox, Isabella, MD, EdM. Tongue Tie and Frenotomy in the Breastfeeding Newborn. NeoReviews Vol.11 No.9 September 2010 e513
- Problematische borstvoeding door een te korte tongriem [originele publicatie] Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde. 2010;154:A918; Erica D.M. Post, A.W.M. (Stijn) Rupert en Tom W.J. Schulpen
- Problematische borstvoeding door een te korte tongriem [op deze site]
- Breastfeeding should be fun and enjoyable, veel foto’s en uitleg over een te korte tongriem
- Mythes over pijn bij borstvoeding
- Tongriempje knippen in Nederland? [lijst met deskundigen]
- Tongriempje knippen in België? [lijst met deskundigen]
- Hulp bij borstvoeding in Nederland
- Hulp bij borstvoeding in België
- Lees het ervaringsverhaal en bekijk de film: de dokter heeft niet altijd gelijk!
- Frenotomie, een geknipt idee!
- Tongriempje
- Wanneer de baby de borst weigert
- D. Mervyn Griffiths, Do tongue ties affect breastfeeding? doi: 10.1177/0890334404266976 J Hum Lact November 2004 vol. 20 no. 4 409-414
- Efficacy of Neonatal Release of Ankyloglossia: A Randomized Trial. Melissa Buryk, David Bloom, and Timothy Shope. Frenotomy for infants with tongue tie improves breastfeeding ability and maternal nipple. Pediatrics. Published 18 July 2011, 10.1542/peds.2011-0077
- Hogan M, Westcott C and Griffiths M (2005). Randomized, controlled trial of division of tongue-tie in infants with feeding problems. Tongue tie & breastfeeding, Hogan 2005. Journal of Paediatrics and Child Health 41: 246.
- Tongue Tie, from confusion to clarity, website van Carmen Fernando, speech-language pathologist based in Sydney, Australia
- Het Nieuwe Borstvoeding Boek, Stefan Kleintjes, lactatiekundige Groningen-Bedum & Gonneke van Veldhuizen-Staas, lactatiekundige Helmond
- Eten voor de Kleintjes, kleintjes van 0-4 leren zelf eten, Stefan Kleintjes, kinderdiëtist en lactatiekundige Groningen Bedum; 10e druk september 2019
- Bestel hier je boeken bij Kenniscentrum Borstvoeding