Het doel van borstcompressie is de melkstroom op gang te houden als de baby zuigt zonder te drinken. Drinken volgens de open-pauze-sluit-manier betekent dat baby steeds een mondvol melk gekregen heeft. Als de baby niet langer uit zichzelf drinkt, kan de moeder compressie gebruiken om ‘zuigen of sabbelen’ in echt drinken te veranderen. Zo blijft de baby melk ontvangen. Borstcompressie imiteert de toeschietreflex: het plotselinge toeschieten van melk dat moeders voelen tijdens het voeden of wanneer ze een baby horen huilen. Overigens voelen veel vrouwen de toeschietreflex niet of nauwelijks.
De techniek kan nuttig zijn wanneer
- De baby slecht aankomt;
- De baby koliek heeft (komt meestal voor in de eerste drie maanden, het zijn krampjes die vaak elke dag op hetzelfde tijdstip terugkeren);
- De baby zeer vaak en/of langdurige voedingen vraagt;
- De moeder pijnlijke tepels heeft;
- De moeder terugkerende verstopte melkkanaaltjes en/of borstontstekingen heeft;
- De baby snel in slaap valt en begint te sabbelen voor de voeding afgelopen is;
- De baby lui is of alleen voor troost aan de borst wil. Baby’s zijn doorgaans niet lui, maar sommige baby’s reageren pas als de melk toeschiet.
Als alles prima gaat, is borstcompressie niet nodig. Als alles goed gaat, dan kan de moeder de baby aan één borst laten drinken totdat hij ‘klaar’ is en dan de andere borst aanbieden. Hoe weet je dat de baby klaar is aan de eerste borst? Als hij alleen nog maar zuigt (snelle zuigbewegingen zonder pauze) en niet meer uit de borst drinkt (wijd open mond – dan pauze – dan sluiten van de mond).
Borstcompressie werkt vooral de eerste dagen goed om de baby te helpen meer colostrum te krijgen. Baby’s hebben niet veel colostrum nodig, maar ze hebben wel wat nodig. Goed aanleggen en het toepassen van borstcompressie helpt ze colostrum te krijgen.
Kijk hier voor de film die je goed laat zien hoe je borstcompressie toepast.
Handig om te weten
Een baby die goed aangelegd is, kan de melk makkelijker uit de borst halen dan een baby die niet goed is aangelegd. Een baby die niet goed is aangelegd, krijgt alleen melk uit de borst als de melk snel stroomt. Bij veel moeders en baby’s gaat de borstvoeding prima, ondanks het feit dat de baby niet goed is aangelegd, omdat de meeste vrouwen een overvloed aan melk hebben.
De moeder kan echter nadeel ondervinden aan een niet goed aangelegde baby: zij krijgt bijvoorbeeld pijnlijke tepels, de baby heeft krampjes, en/of haar baby wil de hele tijd aan de borst en drinkt slechts een klein deel van die tijd daadwerkelijk.
In de eerste drie tot zes weken hebben veel baby’s de neiging om aan de borst in slaap te vallen als de melkstroom langzaam is, en niet per se omdat ze genoeg gehad hebben, lui zijn of willen sabbelen. Na deze leeftijd kunnen ze de borst gaan loslaten als de melk langzamer begint te stromen. Sommige baby’s draaien echter al veel jonger van de borst weg, soms zelfs al in de eerste dagen. En sommige baby’s vallen nog steeds in slaap aan de borst wanneer de melk langzamer begint te stromen als ze al drie of vier maanden zijn.
Borstcompressie verlengt de melkstroom als de baby niet meer echt aan de borst aan het drinken is en heeft als resultaat dat de baby:
- Meer melk krijgt;
- Meer melk krijgt met een hoger vetgehalte.
Borstcompressie: hoe doe je dat?
- Houd de baby met één arm vast.
- Pak de borst met de vrije hand, de duim aan de ene kant van de borst (de duim aan de bovenkant van de borst is het makkelijkst), de andere vingers aan de tegenoverliggende kant, tegen je borstkas aan.
- Let goed op het drinken van de baby, alhoewel je niet dwangmatig iedere zuigbeweging hoeft te volgen. De baby krijgt flinke hoeveelheden melk wanneer hij zuigt op de volgende manier: open-pauze-sluit.
- Als de baby gaat ‘sabbelen’ of niet langer zuigt op een open-pauze-sluit-manier, druk dan de borst samen (borstcompressie) om de druk in je gehele borst te vergroten. Beweeg niet met je vingers richting de baby, maar druk en houd de druk vast. Het mag geen pijn doen en zorg ervoor dat je de vorm van de tepelhof niet verandert. Door de borstcompressie zou de baby het zuigen op de open-pauze-sluit manier moeten vervolgen. Gebruik compressie terwijl de baby sabbelt en dus niet langer drinkt!
- Houd de druk vast tot dat de baby ook mét compressie niet meer drinkt of overgaat in sabbelen. Laat dan de druk los. Vaak zal de baby als de druk opgeheven wordt, meteen stoppen met zuigen, maar zal hij kort daarna als de melk weer begint te stromen opnieuw beginnen. Als de baby niet stopt met zuigen als de druk opgeheven wordt, wacht dan een tijdje voordat je opnieuw de borst indrukt.
- De reden voor het opheffen van de druk is om je hand wat rust te geven en om de melk de gelegenheid te geven weer opnieuw te gaan stromen. De baby zal, als hij na het opheffen van de druk stopte met zuigen, opnieuw beginnen te zuigen als hij weer melk proeft.
- Als de baby weer begint te zuigen, zal hij waarschijnlijk gaan drinken (open-pauze-sluit). Doet hij dit niet, herhaal dan borstcompressie zoals hierboven beschreven.
- Ga hiermee aan de eerste borst door totdat de baby zelfs met compressie niet meer drinkt. Je zou de baby de gelegenheid moeten geven om nog wat langer aan die borst te blijven, omdat er soms nog een toeschietreflex kan komen en de baby uit zichzelf begint te drinken. Als de baby niet opnieuw begint te drinken, bied hem dan de mogelijkheid om de borst los te laten of haal hem van de borst.
- Als de baby nog meer wil, bied dan de andere borst aan en herhaal het proces.
- Als je dat wilt, kun je dit wisselen van borst verscheidene malen herhalen. Doe dit herhalen niet als je pijnlijke tepels hebt.
- Blijf het aanleggen te verbeteren zolang dat nodig is.
- Denk eraan de borst pas in te drukken als de baby zuigt/sabbelt en niet langer drinkt. Wacht tot de baby begint met zuigen; pas geen borstcompressie meer toe als de baby helemaal niet meer zuigt.
- Gebruik ook Krijgt mijn baby wel genoeg?.
Onze ervaring is dat bovenstaande het beste werkt, maar als je een betere manier vindt om je baby aan het drinken te houden met een open-pauze-sluit-beweging, gebruik dan de manier die het beste werkt voor jou en je baby. Zolang het geen pijn doet en zolang de baby drinkt met een open-pauze-sluit-beweging, werkt borstcompressie.
Je hoeft dit niet altijd te doen. Zo gauw de borstvoeding beter gaat, kun je alles weer op zijn natuurlijke beloop laten.
Lees ook
- Krijgt mijn baby wel genoeg?, protocol om de inname van moedermelk door de baby te verhogen
- Borstcompressie – handleiding
- Kijk hier voor de film die je goed laat zien hoe je borstcompressie toepast.
- borstvoedingvideo’s
- Het Nieuwe Borstvoeding Boek, Stefan Kleintjes, lactatiekundige Groningen-Bedum & Gonneke van Veldhuizen-Staas, lactatiekundige Helmond
- Eten voor de Kleintjes, kleintjes van 0-4 leren zelf eten, Stefan Kleintjes, kinderdiëtist en lactatiekundige Groningen Bedum; 10e druk september 2019
- Bestel hier je boeken bij Kenniscentrum Borstvoeding
- Bestel hier Boezemvriendjes met fenegriek, gezegende distel en geitenkruid
- Bestel hier Mama’s Thee met brandnetel, gezegende distel, citroenmelisse, galega, goudsbloem, roos, gemalen fenegriek, gemalen anijs, kamille, lavendel, vrouwenmantel
Heb je nog vragen? Lees ook…
- The ultimate breastfeeding book of answers, Jack Newman
- The latch and other keys to breastfeeding success, Jack Newman
- Mail Jack Newman
- Bekijk borstvoedingvideo’s
- Kijk op de site van Jack Newman
Artikelgegevens
- Hand-out #Breast Compression, February © 2009. Vertaling © 2010.
- Vertaling: Danielle Mitchell, Grietje Elsien de Jong-Taekema
- (Eind)redactie: Gonneke van Veldhuizen-Staas, Karin Dunning, Stefan Kleintjes
- Deze hand-out mag zonder verdere toestemming gekopieerd en verspreid worden, op voorwaarde dat hij in geen geval gebruikt wordt in enige context die de WHO-code op de marketing van vervangingsmiddelen van moedermelk schendt én dat tevens wordt voldaan aan de criteria gesteld in copyright
- Written and revised (under other names): Jack Newman, MD, FRCPC, IBCLC © 1995-2005
- Revised: Jack Newman MD, FRCPC, IBCLC and Edith Kernerman, IBCLC, © 2008, 2009