Annette Luime
Als gevolg van geboorte-interventies, zoals een infuus, een ingeleide bevalling of na een ruggeprik, kan tijdens je kraambed flinke vochtstuwing ontstaan. Deze oedeemstuwing kan al binnen twee tot vier dagen ontstaan, nog voordat er sprake is van stuwing als gevolg van het op gang komen van de melkproductie. De vochttoevoer in je borstweefsel neemt dan zo sterk toe dat je baby de tepel en de tepelhof moeilijk kan pakken en dus slecht kan drinken. Pas Reverse Pressure Softening (RPS) toe als de pijn, zwelling of volheid van je borsten in de eerste dagen na de bevalling problemen geven bij borstvoeding.
Het gaat erom dat je tepelhof, aan de basis bij je tepel, zachter wordt. Een zachtere tepelhof maakt dat je baby beter kan aanhappen. Je tepel komt dieper in de mond van je baby, waardoor hij effectiever kan drinken en de kans op beschadiging van je tepel afneemt.
Vochtstuwing, of oedeemstuwing bij je tepelhof en tepel veroorzaakt bovendien een vernauwing van de melkkanaaltjes vooraan in je borst. Als je borst zacht is, stroomt de melk dus beter.
RPS kun je het best toepassen vlak voor iedere voeding
- Pas RPS zelf toe (figuur 1 en 2) of vraag je zorgverlener of een ander vertrouwd iemand om je te helpen (figuur 3).
- Moeders zeggen dat gekromde vingers het beste werkt.
- Duw naar je borstkas toe en tel langzaam tot 60 per drukmoment.
- Gebruik een gelijkmatige en stevige druk, maar zacht genoeg om geen pijn te veroorzaken.
- Gebruik bij lange vingernagels een andere manier, zoals je hieronder kunt zien (figuur 4 en 5).
- Tel langzamer als je borsten groot of erg gezwollen zijn. Als je op je rug ligt, komt de zwelling minder snel terug. Dit geeft je meer tijd om aan te leggen.
- Gebruik RPS om je tepelhof zacht te maken tot de zwelling verdwijnt, vlak voor elke voeding of voor het met-de-hand-kolven. Sommige moeders passen twee tot vier dagen RPS toe.
- Afkolven met de hand geeft een beter kolfresultaat in deze eerste dagen dan afkolven met een apparaat. Bovendien is het effectiever omdat je niet ook de vochtstuwing bevordert. Want, afkolven met een kolfapparaat, heeft, als je al last van vochtstuwing hebt, het nadeel dat de kolf niet alleen de melk-, maar ook de vochtafgifte stimuleert. Waardoor de stuwing weer toeneemt. De vochtstuwing in je borst wordt namelijk niet veroorzaakt door een overtollige hoeveelheid melk, maar door een teveel aan weefselvocht.
- Als je afkolft met een kolfapparaat, houd de kolfbeurten kort. Neem steeds pauzes om je tepelhof opnieuw zacht te maken als dat nodig is.
Figuur 1: Eénhandige ‘bloemhouding’.
Korte nagels, vingertoppen gekromd geplaatst waar de baby’s tong zal komen.
Figuur 2: Tweehandige, één-stap-methode.
Korte vingernagels, vingertoppen gekromd waarbij elke vinger de zijkant van de tepel raakt.
Figuur 3: Hulp van een andere erbij.
Je kunt eventueel iemand vragen te helpen de druk uit te oefenen door zijn vingers of duimen bovenop de jouwe te plaatsen.
Figuur 4: Twee-stappen-methode.
Twee handen met twee of drie rechte vingers aan elke kant, waarbij de eerste knokkels de tepel raken. Draai een kwartslag, herhaal met vingers boven en onder de tepel.
Figuur 5: Twee-stappen-methode.
Twee handen met rechte duimen met de basis van de nagels precies naast de tepel. Draai een kwartslag, herhaal met duimen boven en onder de tepel.
Figuur 6: Zachte ringmethode.
Knip de onderste helft van een kunstspeen af en plaats dit om je tepel en oefen hier mee druk uit.
© Illustrations by Kyle Cotterman, RPS by K. Jean Cotterman, lactatiekundige, IBCLC © 2010
Gebruikte literatuur
- Reverse Pressure Softening van K. Jean Cotterman
- Riordan, Breastfeeding and human lactation, Hoofdstuk 7 4th edition
- ABM protocols
Lees ook
- Afkolven van moedermelk
- Stuwing in de kraamweek
- Mangesi, L, Dowswell, T.: Treatments for breast engorgement during lactation (Review) © 2010 The Cochrane Collaboration. Published by John Wiley & Sons, Ltd.
- van Veldhuizen-Staas, G.: Stuwing in het kraambed; verkregen 31 juli 2011
- Je baby aanleggen en succesvol borstvoeding geven
- Borstvoeding: een goed begin is het halve werk
- Het belang van huid op huid contact
- Niet genoeg melk
- Het Nieuwe Borstvoeding Boek, Stefan Kleintjes, lactatiekundige Groningen-Bedum & Gonneke van Veldhuizen-Staas, lactatiekundige Helmond
- Eten voor de Kleintjes, kleintjes van 0-4 leren zelf eten, Stefan Kleintjes, kinderdiëtist en lactatiekundige Groningen Bedum; 10e druk september 2019
- Bestel hier je boeken bij Kenniscentrum Borstvoeding
- Game plan for protecting and supporting breastfeeding in the first 24 hours of life and beyond, Jack Newman