Lang(er) borstvoeding geven; een pleidooi voor meer openheid


Vroeger was het heel vanzelfsprekend om langer dan zes maanden borstvoeding te geven. De komst van kunstvoeding zorgde ervoor dat moeders een keuze kregen: borstvoeding was niet langer noodzaak, want er was een alternatief dat je kon kopen in de winkel. Kunstvoedingsfabrikanten deden hele generaties ouders geloven dat kunstvoeding beter zou zijn dan de moedermelk. Steeds minder moeders kozen voor borstvoeding en veel kennis die voorheen van moeder op dochter werd doorgegeven, raakte vergeten.

Inmiddels is het duidelijk dat borstvoeding diverse voordelen biedt die kunstvoeding mist. Steeds meer moeders geven weer borstvoeding en steeds meer moeders genieten daar zo van dat ze daar niet mee stoppen na de eerste zes maanden. Vanuit hun omgeving echter, krijgen moeders die langvoeden steeds meer verbaasde en soms zelfs geschokte reacties als ze vertellen dat hun dochter van anderhalf of hun zoon van drie nog een aantal keer per dag borstvoeding krijgt. Door negatieve reacties gaat het merendeel van deze moeders op een gegeven moment achter gesloten deuren voeden en weten nog maar een paar vrienden en/of familieleden dat ze hun peuter of kleuter de borst geven. De rest van hun vrienden- en kennissenkring gaat er simpelweg van uit dat ze gestopt zijn. Helaas blijft lang(er) borstvoeding geven op die manier iets onbekends en vreemds en blijven er dus regelmatig negatieve reacties op komen.

Ook na zes maanden heeft moedermelk (meer)waarde


In Nederland mag geen reclame meer gemaakt worden voor kunstvoeding voor kinderen jonger dan zes maanden. Kunstvoedingfabrikanten zijn bovendien verplicht om te vermelden dat moedermelk de beste babyvoeding is. Bijna iedereen weet nu dat borstvoeding in dat eerste halfjaar het beste is. Maar veel officiële instanties zwijgen over borstvoeding voor kinderen ouder dan zes maanden. En zelfs de tweejaarlijkse borstvoedingpeilingen die TNO uitvoert, gaan niet verder dan zes maanden. Tel daarbij de vele gezondheidswerkers op die onvoldoende deskundigheid hebben op het gebied van borstvoeding en die vanuit onwetendheid beweren dat moedermelk na zes maanden geen waarde meer zou hebben of zelfs dat het niet meer voldoende voedingsstoffen zou bevatten. Zo blijft het grote misverstand dat borstvoeding na het eerste halfjaar geen (meer)waarde meer heeft, gehandhaafd.

Een paar organisaties doen inmiddels wél weer uitspraken over langvoeden. De Amerikaanse Vereniging voor Huisartsen (AAFP) zegt dat borstvoeding ideaal gezien wordt gegeven tot een kind twee jaar is of ouder, -zolang als moeder en kind dat willen-, maar ook dat langvoeden niet overeenkomt met de heersende culturele norm. Deze norm om helemaal geen borstvoeding te geven of slechts voor een beperkte periode, komt alleen voor in de westerse cultuur, en dan nog alleen sinds afgelopen eeuw. Daarbuiten is langvoeden de norm.
De World Health Organisation (WHO) raadt moeders wereldwijd aan om hun kinderen de eerste zes maanden van hun leven exclusief borstvoeding te geven en daarna andere voeding te introduceren terwijl de borstvoeding wordt voortgezet tot een leeftijd van twee jaar of ouder. Vaak wordt gedacht dat dit advies alleen geldt voor derdewereldlanden. Dit klopt niet. In landen zonder schoon drinkwater is het gebruik van kunstvoeding zo onveilig, dat daar al vele kinderen aan zijn overleden. In westerse landen is kunstvoeding wel een alternatief, maar dat neemt niet weg dat ook hier borstvoeding diverse voordelen biedt boven kunstvoeding.

De voordelen


Kinderen die lang borstvoeding hebben gekregen, blijken op latere leeftijd veel gezondheidsvoordelen te hebben. Hierover schrijft het Voedingscentrum: ‘Het is wetenschappelijk aangetoond dat kinderen die voldoende lang borstvoeding krijgen minder kans hebben op aandoeningen als atopisch eczeem, allergie en acute middenoorontsteking. Er zijn aanwijzingen dat borstvoeding ook beschermt tegen voedselovergevoeligheid, overgevoeligheid voor gluten (coeliakie), allerlei infecties en ontstekingen, waaronder diarree, hersenvlies- en blindedarmontsteking en luchtweg- en urineweginfecties, wiegendood, auto-immuunziekten en jeugddiabetes.’
Meerdere onderzoeken wijzen uit dat hoe langer een kind borstvoeding krijgt, hoe groter de voordelen zijn. Moedermelk blijft zich bovendien aanpassen aan de leeftijdsfase van een kind. Zo is er in de periode dat een kind leert kruipen en dus met meer bacteriën in contact zal komen, een toename te zien van beschermde stoffen in de moedermelk. Ook voor de moeder levert lang borstvoeding geven diverse gezondheidsvoordelen op.

Langvoeden en (on)afhankelijkheid


Doordat borstvoeding in onze maatschappij al tientallen jaren bijna uitsluitend aan hele jonge baby’s wordt gegeven, wordt het automatisch geassocieerd met klein en afhankelijk zijn. Langvoedende moeders wordt vanuit die gedachte soms verweten dat ze proberen hun kind in de babyfase te houden. Dit klopt niet. Ten eerste is borstvoeden is niet af te dwingen. Zeker niet bij een puberende en nee-zeggende peuter. Je kunt je kind alleen borstvoeding geven als dat kind daar zelf behoefte aan heeft. Naast dat borstvoeding voorziet in de behoefte aan voeding, voorziet het ook in een emotionele behoefte. In de westerse samenleving wordt vaak gedacht dat borstvoeding niet langer nodig is als een kind steeds meer andere dingen eet en drinkt. Daarbij wordt voorbijgegaan het gevoel van veiligheid en verbondenheid dat borstvoeding biedt, evenals een moment van rust en samenzijn. Waarschijnlijk zal het niemand verbazen dat de vervulling van dergelijke emotionele basisbehoeften een kind juist zelfverzekerder maakt en daarmee -op den duur- ook zelfstandiger.
Kortom: een kind klein of afhankelijk houden, heeft niets met borstvoeding te maken. Dat is een kwestie van opvoeding.

Borsten en seksualiteit


Van nature zijn borsten bedoeld om kinderen te voeden. In onze cultuur zijn borsten echter verworden tot iets voornamelijk seksueels. Het is vanuit die achtergrond voor velen verwarrend, en voor sommigen ronduit schokkend, om zich een peuter of kleuter voor te stellen, drinkend aan een borst. Als ze daadwerkelijk een peuter of kleuter zíen drinken, is de reactie vaak minder heftig. Ik denk dat dat komt doordat dan zo overduidelijk te zien is dat een borst ook een niet-seksuele functie heeft. En waarom zouden beide functies niet naast elkaar kunnen bestaan?

Persoonlijke motivatie

Ik wil graag afsluiten met mijn persoonlijke motivatie. Mijn dochter van bijna drie krijgt borstvoeding. Ik had nooit gedacht zo lang door te gaan met borstvoeden, maar al doende groeide ik er in mee. Inmiddels gaat het me al lang niet meer om de gezondheidsvoordelen, hoewel die natuurlijk mooi meegenomen zijn. Ik ontdekte langzaamaan dat de borstvoeding nog een heel natuurlijk onderdeel is van mijn dochters opvoeding en dat het haar veiligheid, geborgenheid en intimiteit biedt. In onze hectische samenleving is er soms weinig ruimte om te kijken naar de individuele behoefte van een kind. Het is meer gangbaar dat ouders in de opvoeding een structuur zoeken, dan dat ze luisteren naar de signalen die hun kind geeft. Zo raden veel consultatiebureaus ouders aan om elke vier uur een voeding te geven, in plaats van dat ze hen leren om te letten op de (honger)signalen die hun kind geeft en dáár op te reageren. Hoe moet een kind ooit zelf dergelijke signalen leren herkennen en waarderen als er nooit aandacht voor is geweest?

Natuurlijk heb je in een gezin niet alleen te maken met de behoefte van je kind(eren), maar ook met je eigen behoeften. Ik vind het belangrijk dat er oog is voor de behoeften van alle gezinsleden. Waarmee ik niet bedoel dat elke behoefte ook meteen vervuld hoeft te worden. Dit is niet altijd mogelijk of wenselijk. En kunnen omgaan met het niet (direct) krijgen wat je graag zou willen, is een essentiële levensvaardigheid.


Voor de borstvoeding betekent dit in ons geval dat mijn dochter in het begin kon drinken wanneer ze maar honger had. Een baby bestáát immers bijna helemaal uit basisbehoeften als honger en slaap en nabijheid. Nu ze ouder is, heeft ze geleerd om te wachten als het moment mij niet schikt.
Het ziet er niet naar uit dat mijn dochter op korte termijn zal stoppen met de borstvoeding. Soms houd ik mijn hart vast als ik denk aan de toekomst. Wat als zíj te maken krijgt met de felle kritiek die ik nu soms al krijg? Wat als ikzelf meer en meer kritiek krijg en steeds minder steun?
We blijven het maar gewoon per dag bekijken en genieten ondertussen van deze speciale momenten samen. Van de momenten dat ze met haar handje voorzichtig mijn haar uit m’n gezicht veegt, terwijl ze warm tegen me aan ligt te drinken. Van de termen ‘mamamelk’ en ‘papamelk’ die ze tot voor kort gebruikte (papa drinkt graag koemelk). Van de keren dat het wat langer duurde voor de melk toeschoot en ze de borst losliet om te roepen: “Melkje! Melkje! Kom dan!” Van de opdracht die ze me laatst gaf om ’s avonds voor het slapen gaan eerst maar eens een paar goeie volle borsten te gaan halen bij de ‘winkel’ in haar kledingkast. Van haar opmerking dat mamamelk lekkerder is dan chocola of frietjes. Van de momenten dat een borst haar zoveel troost biedt als ze ziek is of hard gevallen. Van de gesprekjes die ze voert met de borst. Van haar vraag waarom een glas water zich niet vanzelf weer vult zoals een borst dat doet…

Ja, voorlopig genieten we er allebei nog teveel van om te stoppen.

Tenslotte

Dit stuk is bedoeld om duidelijk te maken dat lang borstvoeding geven heel gezond is. Ik wil niet zeggen dat moeders die voor kunstvoeding hebben gekozen een slechte keuze hebben gemaakt. Iedere moeder kiest immers voor datgene wat bij haar en haar gezin past. Ik wil ook niet beweren dat lang borstvoeding geven de enige manier is om in behoeften, zoals de behoefte aan veiligheid en intimiteit, te voorzien. Maar wel dat het, in tegenstelling tot wat vaak gedacht wordt, prima is om (lang)
borstvoeding te geven. Want wat is het toch eigenlijk wonderlijk dat het in westerse landen heel normaal wordt gevonden om je hele leven lang (afgekolfde) melk te drinken die oorspronkelijk bedoeld is voor kalfjes en dat het tegelijkertijd vreemd wordt gevonden als jonge kinderen moedermelk drinken die speciaal voor hun bedoeld is en op hun individuele behoefte afgestemd is.

Geschreven door: Sanne Stehouwer

Gebruikte literatuur

Lees ook

Facebook

Copyright

© | Op dit artikel rust copyright | Borstvoeding.com|

Hier uw advertentie?

Neem vrijblijvend contact met ons op voor de mogelijkheden