Een baby heeft van nature een grote zuigbehoefte. Hij kan, hoe klein hij ook is, heel krachtig zuigen. Dat hoort bij zijn overlevingspakket: door vaak en krachtig te zuigen brengt hij de melkproductie bij zijn moeder op gang en verzekert hij zich van voldoende voeding nu en in de komende dagen, weken, maanden en jaren. In dit artikel bespreken we het zuigen en fopzuigen.
Zuigbehoefte
Waarschijnlijk merk je het ook dat je kindje veel zuigbehoefte heeft. Bijna altijd staat een zuigbehoefte gelijk aan een borstvoedingbehoefte. Door vaak en krachtig aan je borsten te drinken zorgt je kindje dat je melkproductie optimaal op gang komt en op de korte én lange termijn ook voldoende blijft. De zuigbehoefte van je kindje is het gereedschap dat hij meekreeg van de natuur om genoeg melk binnen te krijgen en dus te overleven. Als je kindje zijn zuigbehoefte aan een fopspeen, de pink of zijn eigen duim bevredigt, kan het moeilijker voor hem zijn om genoeg melk binnen te krijgen en wordt het voor jou moeilijker om op korte en/of langere termijn je productie goed op peil te houden. Zie je dat je kindje zuigbehoefte heeft? Leg hem dan aan.
Te vroeg geboren
Kinderen die te vroeg geboren of ernstig ziek zijn, krijgen in het ziekenhuis soms een fopspeen. Dit kan bij hen de zuigreflex stimuleren of de zuigbehoefte bevredigen. Een fopspeen kan ook voor het kindje een troost zijn bij pijnlijke ingrepen. Vaak zijn deze kindjes nog niet in staat om aan de borst te drinken of mogen ze nog geen voedsel drinken omdat ze het nog niet kunnen verteren. In deze situatie vraagt het kolven van moedermelk, de borstvoeding en het aanleggen om heel specialistische begeleiding. Vraag de lactatiekundige in het ziekenhuis om informatie en advies of neem contact op met een andere borstvoedingsdeskundige. Lees ook het prematurenprotocol op deze site.
Te veel melk of krampjes
Soms raadt men aan dat je een fopspeen of de pink aan je baby geeft als je te veel melk hebt of als je kindje last van ‘krampjes’ heeft. Hij zou dan zijn zuigbehoefte kunnen bevredigen zonder je borsten nogmaals te stimuleren of een grote hoeveelheid melk binnen te krijgen. Hier zijn een paar nadelen aan verbonden.
Bij een overvloedige productie is het belangrijk dat je kindje goed en efficiënt aan je borsten kan drinken. Wanneer hij ook een pink of fopspeen krijgt, kan het moeilijk zijn voor hem om de borst goed te pakken. Het is belangrijk om dit goed en breder aan te pakken zodat jullie samen hiervan geen last meer hebben. Lees hier meer over in het artikel Hyperlactatie tijdens de lactatieperiode.
Ook bij krampjes is het belangrijk dat je wat verder kijkt en onderzoekt wat de oorzaken zijn. Vaak zijn ‘krampjes’ gewoon hongerkreten! Veel kindjes willen aan het einde van de middag of ‘s avonds gedurende een paar uur vaak of bijna continu aan de borst drinken. Dit heet clusteren en dit is normaal babygedrag, zeker in de eerste drie tot vier maanden. Ander oorzaken van krampjes kunnen zijn: te veel melk, een allergie of overgevoeligheid voor bepaalde voedingsmiddelen die jij eet en stress of roken.
Zelf in slaap vallen
Tegenwoordig hechten een aantal mensen veel waarde aan het ‘zelf in slaap vallen’. Je krijgt dan het advies om je kindje wakker in bed te leggen, eventueel met een fopspeen en je laat hem dan net voor het slapen niet meer aan de borst drinken. Als dit advies je aanspreekt, realiseer je dan dat dit gebruik van een fopspeen ook problemen kan geven. Met name in combinatie met inbakeren of het strak vasthouden aan dit schema waarbij je kindje niet meer voor en alleen na het slapen aan de borst drinkt, kan het gebruik van een fopspeen het moeilijker maken voor je kindje om genoeg melk binnen te krijgen en voor jezelf om je productie goed op gang te brengen en houden. Het is goed mogelijk dat je kindje ook voor het slapen aan de borst wil drinken. Door het drinken aan de borst worden er bij je kindje rustgevende hormonen, zoals oxytocine en cholecystokinine, aangemaakt, waardoor hij gemakkelijk in slaap kan vallen.
Zijn eigen lichaampje ontdekken
Rond de leeftijd van drie tot vier maanden beginnen de meeste kindjes hun eigen lichaam te verkennen en ermee te spelen. Misschien doet jouw kindje dit door zijn handjes steeds naar zijn mondje te brengen en ze vaak te likken of erop te zuigen. In deze fase van zijn ontwikkeling kan het moeilijk zijn om de hongersignalen van het spelen, het zuigen op de vingers of knuistje, te onderscheiden. Bovendien is dit een leeftijd waarop kindjes soms onrustig aan de borst gaan drinken of ineens minder belangstelling voor de borstvoeding lijken te hebben.
Als je kindje rustig is en zijn vingers of knuistjes steeds in zijn mondje doet en ze er weer uithaalt en er geconcentreerd naar zit te kijken, dan is hij bezig met een uitgebreide verkenning van zijn handen. Hij is dus aan het spelen en leren hoe zijn lichaam in elkaar zit. Als hij echter helemaal opgaat in het zuigen op zijn vingers of duim en/of jengelig is, dan is het goed mogelijk dat hij aan de borst wil drinken. Als je twijfelt, kan je gewoon de borst aanbieden. Een kindje dat borstvoeding krijgt is prima in staat om zijn inname aan de borst te regelen en zal niet drinken als hij geen behoefte heeft aan een borstvoeding.
Weer aan het werk
Als je werkt of om andere redenen gescheiden bent van je kindje, kan het zijn dat je kindje na de voeding met afgekolfde moedermelk nog ontevreden is. Als de oppas vertelt dat je kindje na het drinken van een redelijk hoeveelheid afgekolfde moedermelk nog hongerig lijkt, kan het dus zijn dat je kindje nog zuigbehoefte heeft. Nu is een fopspeen of pink misschien nuttig, maar het is aan te raden om deze alleen te gebruiken als je niet bij je kindje kan zijn.
Nadelen van fopspeen, pink en duim
Er zijn een aantal nadelen van het gebruik van fopspenen, je kindje laten zuigen op je pink of andere vinger, of je kindje laten duimen bij borstvoeding.
-
- Als een kindje zuigbehoefte heeft, is dit bijna altijd een teken dat hij of zij graag aan de borst wil drinken en dus honger heeft. Door het zuigen ‘bevredigt’ hij een deel van zijn zuigbehoefte en daardoor drinkt hij minder vaak, minder krachtig en korter aan de borst, waardoor hij niet genoeg melk binnenkrijgt.
-
- Telkens als je kindje aan je borst drinkt, krijgen jouw borsten een signaal dat er melk gemaakt moet worden. Als je kindje aan een fopspeen, pink of zijn eigen duim zuigt, krijgen jouw borsten dit signaal niet. Hierdoor komt je melkproductie mogelijk niet optimaal op gang, en kan deze op korte of langere termijn, teruglopen en onvoldoende zijn.
-
- Voor het zuigen op zijn duim, jouw pink of een fopspeen gebruikt je kindje een andere zuigtechniek dan wanneer hij aan jouw borst drinkt. Als je kindje op deze ‘zuig-manier aan de borst gaat drinken, kunnen er problemen ontstaan. Hij kan niet genoeg binnen krijgen, en jij kunt pijnlijke tepels en/of tepelkloven krijgen. Op den duur kan je kindje gefrustreerd raken dat hij niet genoeg binnenkrijgt. Dit kan een reden zijn dat hij niet graag meer aan de borst drinkt of zelfs gaat weigeren.
-
- Een kindje kan veel energie stoppen in het duimen of zuigen aan een fopspeen of pink, en daardoor te moe zijn om goed of lang genoeg aan de borst te drinken als dat weer ‘mag’. Dit kan bijdragen aan het ontstaan van stille ondervoeding. Stille ondervoeding is een ernstige situatie. Het lijkt alsof je kindje tevreden en rustig is, maar ondertussen krijgt hij veel te weinig voeding binnen.
-
- Als je kindje een fopspeen heeft kan je sneller in de verleiding komen om hem in een andere kamer weg te leggen. Jij kunt dan zijn hongersignalen moeilijker waarnemen. Hongersignalen zijn: zuigbehoefte; zoeken met het mondje; hap-, mond-, tong- of lipbewegingen; wakker worden; bewegen met het lijfje; de handjes naar het mondje brengen; zwaaien of maaien met de handjes; smakgeluidjes; mopperen; en minder oppervlakkig ademen. Op den duur kan dit een nadelige invloed op jullie borstvoedingsrelatie hebben.
- Een fopspeen of pink kan vies zijn, waardoor je kindje meer risico heeft om spruw te krijgen. Er zijn ook onderzoeken waaruit blijkt dat kindjes die fopspenen gebruiken, meer kans op oorontstekingen hebben.
Jouw beslissing
In het algemeen is het bij borstvoeding niet nodig of wenselijk om een fopspeen of pink aan je kindje te geven of om je kindje te laten duimen. Natuurlijk kan je besluiten om het toch te doen. Zorg er dan voor dat je eerst eventuele borstvoedingsproblemen opgelost hebt. En als het goed doordacht is, is het dus niet uit ‘gewoonte’ of omdat een ander, zoals de kraamverzorgster, je schoonmoeder, wijkverpleegkundige of andere kennis of familielid, vindt dat het hoort. Of sterker nog, omdat een ander van mening is dat jouw kindje te vaak of te lang aan de borst drinkt.
Lees ook
- Niet-nutritief zuigen
- Tepel-speenverwarring
- Is duimzuigen normaal?
- Hulp bij borstvoeding in Nederland
- Hulp bij borstvoeding in België
- Prematurenprotocol
- Het Nieuwe Borstvoeding Boek, Stefan Kleintjes, lactatiekundige Groningen-Bedum & Gonneke van Veldhuizen-Staas, lactatiekundige Helmond
- Eten voor de Kleintjes, kleintjes van 0-4 leren zelf eten, Stefan Kleintjes, kinderdiëtist en lactatiekundige Groningen Bedum; 9e druk oktober 2018
- Bestel hier je boeken bij Kenniscentrum Borstvoeding