Wereld Borstvoeding Week in 2016 heeft dit jaar als thema duurzaamheid. Behalve je kind zich aan je borst laten voeden, kun je ook de manier waarop je je kind de gelegenheid geeft zich met andere voeding erbij te gaan voeden -na zes maanden- eens onder de loep nemen, als je duurzaam consumeren belangrijk vindt. Gewoon zelf koken en verwerkt en voorverpakt eten vermijden, is een duurzame en gezonde oplossing.
Plastic Free
In Plastic Free neemt milieu-activiste Beth Terry onze overconsumptie van (plastic) wegwerpartikelen en de milieuproblemen die hierdoor veroorzaakt worden onder de loep. Door zichzelf te verbieden nieuwe plastic verpakkingen en andere plastic artikelen aan te schaffen, zorgde ze er onbedoeld voor dat ze meer tijd een aandacht besteedde aan wat ze kocht, hoe ze haar eten klaarmaakte en hoe ze zichzelf verzorgde. Dit leverde Beth Terry het inzicht op dat onze plastic consumptie niet het hoofdprobleem is maar een symptoom van de gehaaste manier waarop we in het leven staan. We consumeren uit gemakzucht, in haast en gedachteloos. Helaas zijn makkelijke oplossingen zelden de meest duurzame oplossingen.
Babyvoeding
In de houding van onze maatschappij ten opzichte van babyvoeding zie ik dezelfde gehaastheid terug. Borstvoeding is slechts geaccepteerd als het van een leien dakje gaat. Het mag vooral niet te veel inspanning vergen van de moeder, het gezin, de eventuele werkgever en de maatschappij als geheel. Dit is geen aanval op de individuele moeder, voor wie het soms inderdaad niet haalbaar is om werk, zorgtaken en het voeden van een baby te combineren. Dit is ter illustratie van het gebrek aan een ondersteunende maatschappelijke context om een normale voedingsrelatie tussen moeder en kind mogelijk te maken.
Verlof
Ons verlof is in enkele luttele weken voorbij. Wat voor invloed zou een rustige opstartfase hebben op moeder en kind, waarin nabijheid, geborgenheid, herstel en voeding centraal staan? In plaats daarvan haasten we ons van crèche naar werk naar huis, kolven we de eerste weken om de twee à drie uur op een werkdag van acht uur, terwijl we ondertussen wel dezelfde taken en verantwoordelijkheden hebben.
Makkelijke oplossingen?
Geen wonder dat er een bijzonder winstgevende industrie is die gericht is op het ‘vergemakkelijken’ van het voeden van de baby en het jonge kind. Naast kunstmatige zuigelingenvoeding zijn er allerhande papjes, potjes en prakjes. Er bestaan zelfs knijpzakjes, waarmee je een puree van fruit leeg kunt knijpen in de mond van je kind. Verpakt in plastic. Soms zelfs met de vermelding ‘biologisch’ op de verpakking. De ironie kan je bijna niet ontgaan, dat er een bedrijfstak is die het gebruik van pesticiden omwille van het milieu en onze gezondheid zorgvuldig vermijdt, om vervolgens als grondstof in een product terecht te komen dat verpakt wordt in plastic.
Tijdwinst?
In de soms overweldigende ervaring van het jonge ouderschap lijkt tijdwinst een groot goed. Maar wat kost het ons werkelijk om mee te gaan in wat de industrie ons voorschotelt als gelijkwaardig alternatief voor normale babyvoeding? Kijk eens naar een drinkende baby aan de borst. De ontspanning en tederheid. De noodzakelijke ‘traagheid’ van de moeder, die bij het kind in de buurt blijft en door de voedingsmomenten zelf ook meerdere keren per dag stilzit en uitrust. De moeder die door de borstvoeding kan herstellen van de bevalling en kan wennen aan de nieuwe wederzijdse afhankelijkheid. De baby die rustig kan wennen aan de wereld buiten de moeder.
Een afhankelijkheid die ook geleidelijk vanzelf weer afneemt, omdat de voedingen minder frequent zullen voorkomen, naarmate de baby ouder wordt. Kijk eens naar een kind dat zelf in alle rust een stuk fruit ontdekt, afpelt, proeft. Dat vormen, kleuren en smaken gaat herkennen en zijn eigen voorkeuren ontwikkelt. En vraag je af, is dit inderdaad gelijkwaardig aan de alternatieven die de (baby)voedingsmiddelenindustrie ons aanpraat en wil verkopen?
Duurzaam ouderschap
Ouders en kinderen hebben tijd nodig om een duurzame relatie te ontwikkelen. Om rustig te leren voeden en te leren eten. Producten die beweren je tijd te besparen, kosten je meer dan je in eerste instantie kunt overzien. Ze ontnemen jou als ouder het moment en de handeling van het voeden en van het klaarmaken van het eten. Ze ontnemen je kind de ervaring van het proeven in al haar facetten, kleur, vorm, textuur en smaak. Daarnaast zit je opgescheept met onnodige en vervuilende verpakkingen in de vorm van bergen plastic. Om over het transport van al dat verpakte eten over de wereld nog maar te zwijgen.
Wie voeden we?
Door zelf je kind te voeden hoef je geen bedrijven te steunen die er op z’n zachts gezegd twijfelachtige ethische opvattingen op na houden. Wij kunnen het ons veroorloven om onze kinderen te voeden met kunstmatige zuigelingenvoeding zonder de extra risico’s die gebrekkige hygiëne en vervuild water met zich meebrengen.
Maar… willen we bedrijven steunen die zelfs in Derde-Wereldlanden een afzetmarkt zien, ongeacht deze omstandigheden? Een industrie wiens winst gebaseerd is op het vernietigen van het oorspronkelijke product? Kunstvoedingsfabrikanten dragen in belangrijke mate bij aan onze huidige ecologische crisis. Het ondermijnen van de normale borstvoedingsrelatie tussen moeder en kind wordt door auteurs als Gabrielle Palmer vergeleken met het vernietigen van het tropisch regenwoud. Vitale natuurlijke grondstoffen worden verkwanseld voor geen ander doel dan directe winst. Hoe voeden we, wat voeden we en wie voeden we?’ *
Tot slot
Scherm je af van alle ruis die veroorzaakt wordt door misinformatie en marketing. Te beginnen bij ‘de Blije Doos.’
Meld je hier niet voor aan, en je bent gevrijwaard van een heleboel agressieve marketing van onnodige en milieuvervuilende producten. Het scheelt ook meteen de wegwerpartikelen die ze uitdelen in ruil voor je kostbare persoonlijke gegevens en de gegevens van je kind.
Het duurzame plaatje
Hoe ziet het duurzame plaatje eruit?
- Borstvoeding kunnen geven zonder te worden gehinderd door maatschappelijke en commerciële druk.
- Een duurzaam zwangerschapsverlof dat zes maanden exclusieve borstvoeding ondersteunt.
- Een rustige introductie van verse groenten en fruit, gewoon normaal eten dus, vanaf zes maanden, terwijl de borstvoeding het eerste jaar de belangrijkste voedingsbron blijft. Met zo’n opstartfase heb je geen enkel product uit het baby- en kinderschap van de supermarkt nodig.
- Na de eerste verjaardag kan je kind bij jou aan de borst blijven drinken. En als je koezuivel er bij wilt geven, neem dan de biologische variant.
- Het zal voor elk ouder-kind paar verschillen hoeveel afval je uiteindelijk produceert in die eerste jaren van je net geboren baby. Hoe minder gebruik je maakt van voorverpakte voedingsmiddelen, hoe minder restafval, hoe kleiner je ecologische voetafdruk.
Lees ook
- De ecologische impact van het (niet-geven van) borstvoeding is berekend
- Gifstoffen en babyvoeding
- *Geïnspireerd door de vragen van mevrouw Boob in de context van het project Plastic Madonna